Wszystko przemija, banał - nieprawdaż? Do refleksji skłoniły nas wspomnienia starszych lęborczan odwiedzających bibliotekę i goszczących w gabinecie dyrektorki. „Przecież tutaj urzędował pierwszy sekretarz PZPR!” - często było słychać z ich ust.
Skrót PZPR, to dla młodszych czytelników, oznaczał Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą - przewodnią siłę narodu, która swoimi „opiekuńczymi” ramionami oplotła całą Polskę. „Pierwszy Sekretarz” to było nie byle co. To ON sprawował władzę w państwie, a na szczeblu lokalnym jego przedstawiciele - pierwszy sekretarz komitetu miejskiego czy powiatowego był najważniejszą osobą w regionie.
W Lęborku naczelna władza w mieście ulokowała się w okazałym budynku przy ul. Bohaterów Stalingradu (taką nazwę nosiła przez długie lata ul. Armii Krajowej). Tu podejmowano najważniejsze decyzje dla miasta, tutaj nagradzano najaktywniejszych działaczy partyjnych, ale także tutaj na dywanik trafiali ci, którzy „podpadli” sprawującym władzę.
Kiedy około 1856 r. powstawała ta jedna z najładniejszych budowli nikt nie mógł przypuszczać, że będzie na wiele dziesięcioleci siedzibą realnej władzy w naszym powiecie. A tuż po wojnie wcale się tak nie zapowiadało. Co prawda budynek nie został zburzony, spalony ani zrujnowany, ale znaczna część mebli z domu przy ParadeStraße (przedwojenna nazwa ulicy) skończyła w płomieniach. Cenniejsze okazy znalazły później miejsce w gabinetach nowej władzy - podobno w biurach lęborskiego Urzędu Bezpieczeństwa, ale to niepotwierdzone informacje.
Sam budynek stał nieużytkowany - pełniąc rolę okazjonalnego magazynu - aż do roku 1956. Wtedy rozpoznano potencjał willi rodziny niemieckich przemysłowców Casprów i zapadła decyzja o utworzeniu w niej siedziby Komitetu Powiatowego PZPR. Prace remontowe trwały do 1958 r.
W tzw. białym domku z czerwonym dywanem obok władz partyjnych przez pewien okres swoją siedzibę miało harcerstwo oraz Związek Młodzieży Polskiej. Na poddaszu budynku działała Baza Szkoleniowa Wojewódzkiego Ośrodka Kształcenia Ideologicznego, a w latach 80-tych odbywały się wykłady Wieczorowego Uniwersytetu Marksizmu-Leninizmu, szkolącego kadry partyjne PZPR. Przy „komitecie” - bo tak popularnie nazywano to miejsce - działał również Miejski Ośrodek Pracy Ideowo-Wychowawczej.
Władza PZPR trwała do końca lat osiemdziesiątych i kiedy w 1991 r. przekazano obiekt bibliotece ściana gabinetu pierwszego sekretarza ozdobiona była czerwonym pluszem, na poddaszu pokoje w których nocowali kursanci i pusty sejf… Ciekawe jakie tajemnice w nim się kryły?
_____
Na zewnątrz budynek niewiele zmienił się z okresem przedwojennym. Ilustruje to fotografia sprzed 1939 r. i ta wykonana w latach 70. przez J. Uklejewskiego. W kadrze widać fragment wiatrowskazu w formie samolotu, który zamontowano w 1935 r. jako prezent ślubny dla Evy i Wilhelma Casprów (był pilotem). Samolot zniknął i nikt nie pamięta gdzie trafił. Zapewne na złom. A szkoda
W okresie PRL pojawiły się na budynku liczne uchwyty na flagi (są do dziś). Powiewały z nich obficie wywieszane z okazji uroczystości państwowych. W załączonych materiałach warto zwrócić uwagę na nazwiska pierwszych sekretarzy, którzy w latach 1945-1983 sprawowali władzę w Lęborku.
Tekst zamieszczony na stronie dostępny na licencji CC BY-NC
#lęborskieczwartki #kultowemiejscaLęborka #kultowyLębork
dodano 19.07.2022 ZBL
Projekt „Kultowe miejsca Lęborka” dofinansowany ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach programu „Patriotyzm jutra”
