Powiatowy Dom Kultury powstał już w 1948 roku i był ośrodkiem animującym i koordynującym działalność kulturalną w Lęborku i całym powiecie. Placówka usytuowana przy ulicy Zwycięstwa 4, miała doskonałe warunki lokalowe. Dysponowała piękną salą widowiskową na 600 miejsc, dużą sceną z zapleczem dla występujących, kanałem orkiestrowym, ciągiem balkonów oraz oświetleniem scenicznym, co umożliwiało wystawianie w niej spektakli teatralnych i operetkowych. Działały też czytelnia, sala gier i kawiarnia „Arkadia” na 200 miejsc.
Dom kultury tętnił życiem. Prowadzono koła zainteresowań - muzyczne, taneczne, gotowania i szycia, teatralne, filatelistyczne, fotograficzne. W kawiarni przy kawie, ciastku i winie (do dyspozycji były trzy gatunki) można było obejrzeć film lub przedstawienie, potańczyć przy akompaniamencie jednego z zespołów prowadzonych w PDK, zagrać na pianinie stojącym do dyspozycji bywalców kawiarni.
Działało również kino. W niedzielne poranki wyświetlano filmy dla dzieci i młodzieży, a latem seanse filmów fabularnych i oświatowych odbywały się w ogrodzie.
To dom kultury był organizatorem największych imprez kulturalnych przez ponad 50 lat swojej działalności. Umożliwiał utalentowanym lęborczanom rozwijanie pasji i umiejętności. W pamięci zapisał się przede wszystkim jako miejsce, gdzie można było uczestniczyć w wielu wydarzeniach kulturalnych i artystycznych.
Zawsze największe emocje budziły ówczesne „gwiazdy” zapraszane do Lęborka. Szczególnie dyrektor Zenon Sobecki dbał by na scenie„Pedeku” – jak popularnie zwano dom kultury – występowała czołówka polskiej muzyki. W końcu lat 60. śpiewali w Lęborku m. in. Czesław Niemen, Bogdan Łazuka, Wojciech Młynarski, Jarema Stępowski, Jerzy Połomski, Joanna Rawik, Jacek Fedorowicz, Piotr Szczepanik, Sława Przybylska. Grały topowe zespoły Akwarele”, „Breakout”, „Czerwone Gitary”, „Filipinki”, „Niebiesko-Czarni”, „No To Co”, „Skaldowie”.
Na koncerty trudno było zdobyć bilet, poza tym dla młodzieży, najbardziej zainteresowanej koncertami, kwota 20 złotych za wejściówkę była niemała. Czasami więc radzili sobie w inny sposób. Wchodzili do domu kultury przez okienko w dachu od strony rynku i występy oglądali przez otwór w suficie. Tak Bronisław Lis słuchał zespołu „Czerwono Czarnych”. Niekiedy nad miłośnikami muzyki litował się woźny E. Miotk i wpuszczał ich przez piwnice bądź od zaplecza.
Istniał też zwyczaj, że na ostatnie pięć minut wpuszczano na salę tych, którym nie udało się kupić biletu i czekali na dworze pod drzwiami PDK.
Dom kultury prowadził własne zespoły muzyczne i solistów, którzy występowali podczas imprez w mieście i powiecie, głównie z okazji świąt państwowych, ludowych festynów, zabaw. A tych nie brakowało. Główne imprezy rozpisane według kalendarza i z reguły odbywały się cyklicznie, co roku o tej samej porze.
Karnawał
Zazwyczaj każdy rok otwierała seria balów kostiumowych2 . Dla młodzieży organizowane je zazwyczaj w sobotnie popołudnia. Zawsze towarzyszył im konkurs na najciekawszy, najładniejszy strój. Natomiast w każdą środę karnawału o godzinie 17.00 w kawiarni „Arkadia” odbywała się „giełda piosenki” – konkurs podczas którego występowali soliści i zespoły muzyczne i wokalne PDK-u. Bardzo popularne były także kuligi z pochodniami oraz z obowiązkowym pieczeniem kiełbasek na ognisku podczas których przygrywali muzycy z „Pedeku”. Ponadto organizowano rewie zespołów muzycznych, „Spotkania przy Samowarze”, wieczory „Muzyki i Poezji” oraz „Coctail Karnawałowy” czyli wielki bal kostiumowy dla terenowych działaczy kultury, sportu i turystyki. Licznym uczestnikom do przygrywały lęborskie zespoły taneczne.3 Karnawał zamykała impreza „Pożegnanie karnawału”, która często odbywała się na świeżym powietrzu.
Dni Lęborka
W maju obchodzono Dni Lęborka (po raz pierwszy zorganizowano je w 1960 roku). Była to tygodniowa impreza mająca każdego roku swoje hasło przewodnie. Dni te dokumentowały polskość ziemi lęborskiej, uświetniały XX-lecie PRL, czy X-lecie Domu Kultury Dzieci i Młodzieży. Wspólnym elementem była zawsze żakinada oraz przemarsz ulicami miasta i przekazanie młodzieży kluczy do miasta. Dniom Lęborka towarzyszyły spotkania z pisarzami i artystami, szkolne spartakiady, towarzyskie mecze piłki nożnej, różnorakie pokazy np. modeli latających, czy straży pożarnej.
Dni Oświaty Książki i Prasy
Dni Oświaty Książki i Prasy początkowo organizowano jesienią, później w maju. Były to cykle spotkań w świetlicach, wystawy okolicznościowe, akademie i występy, które trwały nawet cały miesiąc. Odbywały się wówczas wystawy i kiermasze książek, spotkania z pisarzami, aktorami, redaktorami gazet oraz konkursy literackie. Ważnym elementem programu były Lęborskie Dni Teatru, podczas których występowały zaproszone teatry zawodowe oraz miejscowe grupy amatorskie działające przy zakładowych świetlicach i klubach.
Dni Morza
Okres letni otwierała niezwykle widowiskowa impreza zwana Dniami Morza. Rozpoczynała się barwnym korowodem młodzieży - „świty Neptuna”, który wiódł ulicami Zwycięstwa i Bieruta (obecnie Staromiejska). Na placu Pokoju odbywały się pokazy artystyczne, taneczne i gimnastyczne. Dalszy ciąg imprezy obywał się nad Jeziorem Lubowidzkim, tutaj puszczano wianki, urządzano zawody sportowe, zabawy taneczne oraz wybór Miss Lata. Atrakcją wieczoru była parada floty Neptuna oraz pokazy sztucznych ogni.
Festyny nad Jeziorem Lubowidzkim i w Łebie
W okresie letniego wypoczynku organizowano wiele festynów dla mieszkańców Lęborka i powiatu, turystów i wczasowiczów. Dbano przy tym, aby odbywały się także we wsiach gdzie były po temu warunki. W ich trakcie występowały zawodowe i amatorskie zespoły artystyczne, w tym grupy muzyczne i taneczne z PDK-u, soliści, często laureaci Festiwalu Kolonijnych i Obozowych Zespołów Artystycznych.
Konkurs Zielonych Świetlic
Również latem w wielu wsiach działały tzw. „zielone świetlice” (często zbudowane przez młodzież w czynie społecznym). Na wzór „Turnieju miast” organizowane były turnieje świetlic. Towarzyszyły mu przeglądy zespołów artystycznych, festyny, zabawy, kiermasze, rozgrywki sportowe. Jedna z konkurencji był konkurs artystyczny, w którym uczestniczyły amatorskie zespoły wokalne danych wsi. W trakcie tych imprez występowały zespoły działające w PDK-u.
Festiwal Kolonijnych i Obozowych Zespołów Artystycznych
W 1966 roku zapoczątkowano wakacyjne Festiwale Kolonijnych i Obozowych Zespołów Artystycznych. Popisy wokalno-taneczne uczestników kolonii gromadziły wielu widzów. Koloniści przyjeżdżający na wakacje w powiecie lęborskim tworzyły zespoły artystyczne i przygotowywały program specjalnie na festiwal. Festiwalowe zmagania wieńczył barwny korowód uczestników. Laureaci występowali na wielu imprezach artystycznych w Lęborku, odwiedzali „zielone świetlice” oraz uczestniczyli w imprezach organizowanych w ośrodkach wypoczynkowych. Festiwal cieszył się popularnością, zdarzało się, że w niektórych edycjach festiwalu brali udział reprezentanci aż 24 kolonie i obozy.
Impreza „Witajcie wakacje”
- dedykowana uczniowie lęborskich szkół. Wówczas w Powiatowym Domu Kultury odbywały się seanse filmów krajoznawczych i przyrodniczych, pokazy sprzęty turystycznego, konkursy wiedzy o przyrodzie i geografii Polski, czy ze znajomości przepisów i zasad funkcjonowania PTTK.
Jesień
Jesienią w Lęborku, podobnie jak w całej Polsce odbywały się obchody związane z rocznicami rewolucji październikowej. W kinie z rozmachem organizowano przegląd filmów radzieckich. Organizowano wystawy i konkursy w ramach pogłębiania przyjaźni polsko-radzieckiej. Urządzano również tzw. zgaduj-zgadule, w których każdy obecny na sali PDK mógł wykazać się swoją wiedzą.
Przeglądy piosenek i zespołów artystycznych
Począwszy od 1961 roku dom kultury był organizatorem miejskich, powiatowych i regionalnych eliminacji Konkursu Piosenki Radzieckiej, które dawały przepustkę do udziału festiwalu piosenki w Zielonej Górze. Konkurs ten był bardzo popularny i z roku na rok rosła liczba wykonawców. PDK organizował również rejonowe przeglądy piosenki żołnierskiej stanowiące krok w stronę, także bardzo popularnego w okresie PRL-u festiwalu w Kołobrzegu.
W latach 1954-65 odbywały powiatowe przeglądy chórów szkolnych, a od 1967 do 1969 roku Przegląd Zespołów Artystycznych PGR.
Źródła:
L. i W. Siedlikowie, Lębork na pięciolinii. Kronika muzyczna miasta od 1945 r.
J. Schodzińska, Życie kulturalna w mieście po 1945 roku w: „Dzieje Lęborka” pod red. J.Borzyszkowskiego
J. Schodzińska, Życie codzienne w Lęborku w latach 60, Biuletyn Historyczny 2005, nr 27
Tekst zamieszczony na stronie dostępny na licencji CC BY-NC
#lęborskieczwartki #kultowemiejscaLęborka #kultowyLębork
dodano 26.09.2022 BB, ZBL
Projekt "Kultowe miejsca Lęborka" dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach programu "Patriotyzm jutra".
