Tydzień bibliotek - "Zasmakuj w bibliotece"

Utworzono: 01-07-2021

"Zasmakuj w bibliotece" pod takim hasłem odbywa się tegoroczny Tydzień Bibliotek. My zapraszamy Was do "smakowania" fotografii z dawnych lat i poznania historii budynku naszej biblioteki. 

Zobacz Pokaz zdjęć cz.1

Zobacz Pokaz zdjęć cz. 2

Czy wiecie kto zbudował tę willę i co się produkowało w zabudowaniach dookoła?

Budynek, w którym dziś mieści się Biblioteka Miejska, został zbudowany w roku 1890 przy mieszczącej się obok „Wytwórni spirytusu i likierów” założonej w 1871r. pod szyldem „CASPER Company”, przez właściciela fabryki octu – Wilhelma Caspra. Jako, że znalazł się poza murami miejskimi, musiano rozebrać ich część, podobnie jak później pod budowę ratusza. Dom był początkowo mniejszy, jednopiętrowy – po pożarze w 1918r. został zrekonstruowany i powiększony o dodatkowe piętro dla rozrastającej się familii. Ówcześnie, jako jedyny w mieście posiadał centralne ogrzewanie – właściciele wykorzystali ogrzaną przy chłodzeniu alkoholu wodę obiegową, udostępniając ją także do pobrania z kotła zbiorczego wszystkim mieszkańcom miasta. Rodzina Casper była jedną z zamożniejszych w ówczesnym Lauenburgu, z licznymi koligacjami. W późniejszych latach firma, odziedziczona przezJohannesa Caspra (któremu przypadł w udziale również ten dom), prowadziła także stacje benzynowe w Lęborku i okolicach, mieszalnię i punkt dystrybucji niemieckiego paliwa etanolowego „Monopolin”, a nawet wytwórnię soków, bar i restaurację. Brat Johannesa – Wilhelm – wybudował nieistniejącą już willę Hubertus po przeciwległej stronie rzeki. Willa spłonęła w pożarach po wyzwoleniu Lęborka w 1945r.

Oprócz pełnienia funkcji domu rodzinnego kolejnych pokoleń, budynek przy ulicy Paradnej (dziś Armii Krajowej) mieścił też biura firmy, a także, po pierwszej Wojnie Światowej – pokoje domu bankowego Johannesa Caspra – jedne i drugie na wprost głównego wejścia, obecnie zamkniętego. W piwnicy znajdowały się pomieszczenia produkcyjne, w których odbywało się m.in. butelkowanie, etykietowanie, czy pakowanie towarów z fabryki spirytusu i likierów. Z tamtego okresu zachowały się w oryginale obity dębową boazerią hol z kominkiem, klatką schodową i galerią opatrzoną rzeźbionymi inicjałami Johannesa Caspra, a także witraże, w tym jeden ze stylizowanym herbem Lęborka. Na wieży zainstalowany był osobliwy wiatrowskaz – w kształcie samolotu. Umieścili go to tam przyjaciele Hansa Caspra (syna Johannesa), który był pilotem niemieckiej armii, z okazji jego ślubu w 1935 r. Chociaż ten okaz nie zachował się do dziś, możemy go podziwiać na niektórych starych fotografiach budynku.

Dom był w posiadaniu rodziny Casper do marca 1945r. 10 marca do miasta wkroczyła Armia Czerwona. Większość niemieckich rodzin, w obliczu przesuwającego się szybko frontu, już wcześniej zbiegła na zachód. Z rodziny Casper pozostała tylko Eva, żona Johannesa (zm. w 1923r.), która, co najmniej kilka razy, kategorycznie odmówiła opuszczenia domu oraz fabryki i do końca pomagała uciekającej przed Sowietami ludności, oferując okresowo dach nad głową. Tę decyzję przypłaciła życiem. W dzień „wyzwolenia” Lęborka, czerwonoarmiści odkryli w fabryce Casprów na tyłach domu, dwie ogromne kadzie spirytusu – każda po 55 tys. litrów – których nie opróżniono, mając nadzieję, że front przejdzie bokiem. Wg źródeł, dwóch żołnierzy pod wpływem oparów wpadło do środka i utonęło w alkoholu. Ostatecznie, beczki wypełnione spirytusem z kadzi wytoczono na Marktplatz (plac Pokoju), gdzie posłużył nie tylko do opijania sukcesu, ale też do podpalania. Początkowo palono roztrzaskane meble z okolicznych domów, by się ogrzać w zimny marcowy dzień, ale pożar szybko rozprzestrzenił się – celowo i niecelowo – niszcząc ostatecznie 55% mieszkalnych zabudowań Lęborka. Część mebli z domu przy ulicy Paradnej także skończyła w płomieniach. Cenniejsze okazy znalazły później miejsce w gabinetach nowej władzy.

Sam budynek stał nieużytkowany, pełniąc ewentualnie rolę przypadkowego magazynu – aż do roku 1956. Wtedy rozpoznano potencjał willi i zapadła decyzja o utworzeniu w niej siedziby Komitetu Miejskiego PZPR i rozpoczęto prace remontowe, które trwały do 1958 r. Trzeba nadmienić, że siedziba KM, a więc również I Sekretarza była miejscem o wysokiej randze, miejskim ośrodkiem decyzyjnym. Gabinet I Sekretarza, z których ostatnim był pan Piotr Gontarek, znajdował się w tym samym miejscu, co gabinet dyrekcji biblioteki. W czasach KM PZPR na poddaszu budynku działała także lęborska Baza Wojewódzkiego Ośrodka Kształcenia Ideologicznego, a w latach 80-tych odbywały się wykłady Wieczorowego Uniwersytetu Marksizmu-Leninizmu – szkolenia dla kadr partyjnych PZPR. Przy KM organizował się również Miejski Ośrodek Pracy Ideowo-Wychowawczej. Niejako kontynuując tę edukacyjną tradycję, w 1991 r. gmach przekazano Miejskiej Bibliotece Publicznej, wcześniej zajmującej pomieszczenia w budynku Ratusza.

Ciekawostki:
W pokoju matki – Evy Casper – prawdopodobnie w miejscu dzisiejszego działu młodzieżowego, wisiał okazały kryształowy żyrandol, na którym w dzieciństwie lubił huśtać się młodszy syn – Hans – późniejszy pilot niemieckiej armii. Pokoje dziecięce znajdowały się tam, gdzie dziś czytelnia naukowa.

W pokoju muzycznym stał fortepian, na którym chętnie ćwiczył wykonania najstarszy syn Johannesa Caspra – Wilhelm. Jego ulubionym kompozytorem był Beethoven i te utwory najchętniej grywał, przy akompaniamencie młodszego brata, grającego na flecie. Tutaj też odbywały się okazjonalnie domowe koncerty. Zimą 1913r. gościem rodziny Casprów był znany ówcześnie pianista, Sascha Brauer. Zagrał on koncert wprowadzający właśnie w domu przy ulicy Paradnej.

Tydzień bibliotek - "Zasmakuj w bibliotece" grafika
Tydzień bibliotek - "Zasmakuj w bibliotece" grafika
Tydzień bibliotek - "Zasmakuj w bibliotece" grafika
Tydzień bibliotek - "Zasmakuj w bibliotece" grafika
Tydzień bibliotek - "Zasmakuj w bibliotece" grafika
Tydzień bibliotek - "Zasmakuj w bibliotece" grafika
Tydzień bibliotek - "Zasmakuj w bibliotece" grafika
Tydzień bibliotek - "Zasmakuj w bibliotece" grafika
Tydzień bibliotek - "Zasmakuj w bibliotece" grafika
Tydzień bibliotek - "Zasmakuj w bibliotece" grafika

Zobacz także:

Zostań molem prasowym!

Zostań molem prasowym!

Czytelnia Naukowa zaprasza do udziału w XIII edycji konkursu dla czytelników prasy.
Kreatywne pisanki 2

Kreatywne pisanki 2

Wszystkie osoby, które chciałyby zaprezentować, bądź zaprezentować i sprzedać swoje prace o tematyce świątecznej (i nie tylko) zapraszamy...
Traktorem dookoła świata

Traktorem dookoła świata

Można podróżować łatwo i lekko. Można też przyjemnie i oryginalnie, a nawet można objechać cały świat traktorem.